Voeding
Gevarieerde voeding in de zwangerschap is belangrijk zodat je van alle vitaminen en mineralen, vezels en voedingsstoffen binnenkrijgt die nodig zijn voor een goede ontwikkeling van je baby.
Advies over wat gevarieerde voeding is en welke wel en niet gezond zijn in je zwangerschap kun je up to date vinden op de website van voedingscentrum of download de app: ZwangerHap.
Wat heb je nodig?
De onderstaande basisvoeding is gemiddeld per dag nodig tijdens de zwangerschap:
Brood
6-7 sneetjes (210-245 gram)
groente
4 opscheplepels (200 gram)
zuivel
450 ml melkproducten en 30 gram (1 1/2 plak) kaas
Halvarine, margarine, bak- en braadproducten
30-35 gram (5 gram per sneetje brood)
Extra vitamines en mineralen
Behalve foliumzuur en vitamine D is het tijdens de zwangerschap niet nodig extra vitamines en mineralen te slikken. Foliumzuurtabletten zijn nodig vanaf ten minste vier weken voor de bevruchting tot en met de eerste 13 weken van de zwangerschap. Extra vitamine D is gedurende de hele zwangerschap nodig (dagelijks 10 microgram).
Als toch een vitaminepreparaat wordt gebruikt, is een laag gedoseerd preparaat (maximaal één keer de aanbevolen hoeveelheid per dag) aan te raden. Een goede keus zijn in ieder geval de preparaten die speciaal bestemd zijn voor zwangeren. Controleer bij gebruik van een combinatiepreparaat hoeveel foliumzuur en vitamine D het bevat. Meestal is het niet nodig om deze vitamines dan nog aanvullend te slikken. Het is altijd belangrijk de dosering te gebruiken die op de verpakking staat.
Aardappelen, rijst, pasta of peulvruchten
4-5 stuks of 4-5 opscheplepels (200-250 gram)
Fruit
2 stuks (200 gram)
Vlees(waren), vis, ei en vleesvervangers
100-125 gram (gaar gewicht)
Neem niet meer dan een boterham per dag met vleeswaren die lever bevatten zoals leverworst, leverpastei, paté, Hausmacher, Berliner en leverkaas en eet geen lever.
Dranken
1,5-2 liter (inclusief melk)
Eet 2 keer per week vis
De vetzuren in vis (EPA en DHA) zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en het gezichtsvermogen bij ongeboren baby’s. Zwangere vrouwen doen er daarom goed aan twee keer per week vis te eten, waarvan ten minste één keer vette vis. Kies daarbij niet voor roofvissen en voorverpakte vis, zoals gerookte zalm. Overigens geldt voor iedereen dat regelmatige visconsumptie goed is. Het verlaagt het risico op hart- en vaatziekten.
Het staat nog ter discussie of zwangere vrouwen gebaat zijn bij het slikken van visvetzuren. Er zijn nog geen duidelijke effecten aangetoond op de groei en ontwikkeling van de baby. Wel zijn er enkele aanwijzingen voor een gunstig effect op het geheugen van de moeder en een kleinere kans op depressiviteit. Deze effecten zijn echter niet in alle studies gevonden.
Niet doen tijdens zwangerschap
Waar moet je allemaal aan denken?
Ongebakken/gestoofd vlees
Vlees alleen te eten als het goed doorbakken of gestoofd is. Eet geen rosbief, filet Americain, salami, chorizo, tartaar of carpaccio.
Ongewassen groente
Alle groente goed wassen
Bepaalde kruiden vermijden
Kruiden die echt vermeden moeten worden zijn: efedra, aloë, sassafras, kava kava, absint-alsem, borage (komkommerkruid), groot en klein hoefblad, smeerwortel en boerenwormkruid.
Veel zwangere vrouwen laten geneesmiddelen links liggen, maar zien kruidenpreparaten en andere “natuurlijke” middelen wél als veilig. Dit is niet altijd terecht. Van veel kruiden is namelijk bekend dat ze schadelijk kunnen zijn voor het ongeboren kind. Zelf dokteren met natuurproducten wordt afgeraden tijdens de zwangerschap. Voor vragen of advies is het beter contact op te nemen met het consultatiebureau, de verloskundige of huisarts.
Uit voorzorg is het aan te raden om niet te vaak of te veel (producten met) venkel, fenegriek, anijs, nigelle (nieszaad), moederkruid, salie, senna, rabarber, gember, meidoorn en dong quai te gebruiken. Dat geldt ook voor thee van deze kruiden. Bij het koken zijn de hoeveelheden zo klein dat normaal keukengebruik van deze kruiden wel toegestaan is.
Pas op met vitamine a
Een teveel aan vitamine A kan bij zwangere vrouwen schade aan het ongeboren kind veroorzaken. Omdat lever zeer veel vitamine A bevat, is het beter dit tijdens de zwangerschap te laten staan. Eén boterham belegd met 15-20 gram van een product dat lever bevat, zoals paté, leverworst of Hausmacher, kan geen kwaad.
Medicijnen
Medicijnen in de vorm van pillen, poeders, capsules, injecties, zalf/crèmes en pleisters worden voorgeschreven door een arts of verloskundige. Gebruik je medicijnen of middelen die niet door een arts of verloskundige zijn voorgeschreven, dan spreken we van zelfmedicatie. Bij kinderwens en tijdens de zwangerschap is zorgvuldigheid altijd geboden. Zo kunnen bepaalde crèmes een schadelijke dosis vitamine A bevatten. Gebruik daarom alleen preparaten die voorgeschreven zijn, en geef te kennen dat je graag zwanger wilt worden of zwanger bent. Dit is van belang omdat sommige stoffen al vroeg in de zwangerschap invloed hebben op de ontwikkeling van je kind.
Vitaminepreparaten hebben verder geen extra gezondheidswaarde. Ze zijn niet noodzakelijk als je verstandig eet. Sommige stoffen die de eerder vermelde vitamine A bevatten zijn bij overmatige inname zelfs schadelijk. Indien je een vitaminepreparaat wilt gebruiken omdat het niet lukt om gevarieerd te eten, gebruik dan een preparaat speciaal voor zwangeren.
Bij pijnklachten kun je zonder gevaar paracetamol gebruiken. In principe blijft het bij medicijnen belangrijk om zo min mogelijk te gebruiken.
Als de tandarts (of een andere arts) het noodzakelijk vindt of adviseert om verdoving te gebruiken, bestaat hier tijdens de zwangerschap geen bezwaar tegen. Vertel de tandarts wel dat je zwanger bent.
Pas op met bepaalde sporten
Pas bij sporten je tempo aan. Zwemmen, fietsen en fitness zijn sporten die je heel goed tot het einde van de zwangerschap kunt beoefenen. Sporten zoals hockey waarbij je risico loopt om iets tegen je buik aan te krijgen, of sporten waarbij je gemakkelijk met andere mensen botst of kunt vallen, zijn minder verstandig. Voor al deze dingen geldt: doe wat je altijd deed, maar verminder of stop wanneer je merkt dat het klachten geeft of wanneer het je meer vermoeit dan normaal. Probeer ook liever niet meer inspanning te leveren dan voor de zwangerschap. Zorg dat je voldoende vocht binnen krijgt.
Rauwe voedingsmiddelen
Voorkom dat rauwe voedingsmiddelen in contact komen met bereide gerechten
Rauwmelkse zachte kaas
Geen rauwmelkse zachte kaas te eten
Voorverpakte gerookte vis
Geen voorverpakte gerookte vis te eten
Drugs
Gebruik van harddrugs (amfetaminen, ecstasy, heroïne en cocaïne) in de zwangerschap wordt ten zeerste afgeraden. Ook softdrugs worden in de zwangerschap ontraden, mede omdat ze tegelijk met tabak gebruikt worden.
Harddrugs zijn zeker slecht voor een ongeboren kind. Bij heroïne en andere opiaten, bij cocaïne, amfetaminen en waarschijnlijk XTC raakt het kind ook verslaafd en moet het na de geboorte op de couveuseafdeling afkicken.
Vroeggeboorte komt vaak voor en het risico op overlijden vlak voor of vlak na de geboorte is verhoogd. Door zuurstoftekort kan groeiachterstand ontstaan. Dit laatste is ook het geval bij gebruik van amfetaminen, cocaïne en waarschijnlijk ecstasy.
Mocht je drugs gebruiken, vertel dit dat aan ons. Praat er open over en wees niet bang om te vertellen wat en hoeveel je gebruikt. Samen kunnen we kijken welke oplossingen mogelijk zijn. Je wordt ook altijd doorverwezen naar een gynaecoloog, hij/zij zal je zwangerschap verder begeleiden. Meer informatie vindt je in de folder “Een dikke buik en druggebruik” Zwangerschap en drugs, van de Stichting Mainline.
Schadelijke stoffen en straling
Probeer in de zwangerschap zo veel mogelijk contact met de volgende stoffen te vermijden: verf op terpentinebasis, ongediertebestrijdingsmiddelen, chemicaliën (zoals foto-ontwikkelvloeistoffen) en lasergames. Van haarverf zijn tot nu toe geen schadelijke effecten bekend. Voor de zekerheid kun je beter geen soorten gebruiken waar loodhoudende oplosmiddelen in zitten.
Is een röntgenonderzoek tijdens de zwangerschap noodzakelijk, vermeld dan duidelijk dat je zwanger bent. Soms kan het onderzoek uitgesteld worden tot na de bevalling. Vaak kan de baarmoeder afgeschermd worden. Het kind krijgt dan zo weinig mogelijk straling. Van beeldschermen en magnetrons is geen schadelijke invloed aangetoond.
Locatie
Poldermeesterplein 16-18, Aalsmeer
Bereikbaarheid
Voor niet dringende zaken:
Dinsdag t/m donderdag : 9.00 – 12.00
Maandag en vrijdag : 13.00 – 14.00